90 ton bieten per hectare met een stikstofgift van 90 kilo

Christianne van der Wal, minister van Natuur en Stikstof, bracht 31 oktober een bezoek aan biodynamische boerderij Vliervelden, onderdeel van De Stadsboerderij in Almere. Tineke van den Berg en Tom Saat zijn vijf jaar geleden gestart met de ontwikkeling van dit bedrijf in de nieuwe ‘zelfbouw-wijk’ Oosterwold, waar woningbouw en stadlandbouw onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn via het bestemmingsplan. Bij het bezoek waren ook Flevolands gedeputeerde Harold Hofstra, de Almeerse wethouder Jesse Luijendijk en mensen van Staatsbosbeheer en Voedselbosbouw Nederland aanwezig. Enkele hoofdpunten uit het gesprek.

Cultuurlandschap
Tineke van den Berg: “Het cultuurlandschap dat zo mooi is in Nederland, is honderden jaren oud. Ik besefte me laatst dat er in Flevoland nog helemaal geen cultuurlandschap is. De ontwikkeling daarvan moet eigenlijk nog beginnen. Er is nu een hele strakke scheiding tussen natuur en landbouw. Die hebben nu niets met elkaar te maken. En cultuurlandschap heeft juist die hele mooie verwevenheid van landbouw en natuur.” “Fantastisch”, reageert de minister, “daar heb je zo gelijk in, en we hebben natuurlijk de doelstelling van 10 procent groenblauwe dooradering die ook in Flevoland gerealiseerd moet worden. Dan is dit de kans om die landschapselementen terug te brengen.”

Stikstof
In de potstal tussen de koeien vertelt Tineke: “Biodiversiteit begint met de bodem. Wij zitten op een stikstofbemesting van gemiddeld 90 kilo stikstof per hectare op onze 230 hectare akkerland. Slechts 90 kilo, dat klinkt alsof je daar niets op kunt verbouwen, maar als je net die enorme bult bieten hebt zien liggen op het erf … Wij halen 90 ton bieten van een hectare. Beschikbaarheid van stikstof wordt door het bodemleven verzorgd en door de klaver. Onze koeien eten de klavers die wij niet kunnen eten, maar die ongelooflijk belangrijk zijn voor de bodemvruchtbaarheid. In de potstal ontstaat compost, het zwarte goud voor onze bodem. Via de klaver halen we 60 kilo stikstof per hectare uit de lucht, gratis. Dat is het geheim van ons bedrijf.”

Bubbels
“Wat is jouw boodschap voor provincie en rijk als we met het gebiedsprogramma aan de slag willen gaan?”, vraagt gedeputeerde Harold Hofstra. Tineke antwoordt: “Het is belangrijk om onze verhalen te kunnen delen, maar ik merk dat er nu in het landelijk gebied verschillende sociale bubbels zijn. Het is zo moeilijk om elkaar te verstaan, om elkaar te willen verstaan. Ik zou het heel nuttig en belangrijk vinden als we gaan proberen om iets te organiseren, waar verschillende boeren elkaar kunnen ontmoeten en van elkaar leren, misschien een maatjes-systeem, of iets anders.”
Veel aanwezigen herkennen dit en noemen voorbeelden van boeren die stiekem informatie zoeken over mogelijkheden om te vergroenen, terwijl de buren dit absoluut niet mogen weten. De komst van een natuurinclusieve boerderij werd vertraagd door bezwaren van de buren. De sociale druk is enorm en staat vergroening in de weg.
Minister van der Wal: “Na de gesprekken met Remkes trok ik de conclusie: dé agrarische sector bestaat niet. Er is niet een sector die voor het zelfde gaat, die elkaar steunt, die open staat voor elkaars ideeën. Sterker nog, op sommige onderwerpen wordt met argwaan naar elkaar gekeken. Jullie staan met wantrouwen tegenover elkaar.”
Tineke vindt dat er allereerst gigantisch de bezem moet door de landbouwscholen: “Hoe er bij Aeres in Dronten over bio wordt gepraat … en hoe er les wordt gegeven … We konden tijdens corona meekijken met de onlinelessen die mijn zoon volgde. Je weet niet wat je hoort! Mijn zoon vertelt zijn klasgenoten ook niet dat hij van een biobedrijf is. ‘Daar wordt het niet gezelliger op’, zegt hij. En dat zijn de boeren van de toekomst!”
Christianne van der Wal: “We kunnen kennis delen tot we een ons wegen, maar mensen moeten er wel open voor staan. Er moet iets aan vooraf gaan. Er is een cultuurverandering nodig. Daar ga ik het met Piet Adema over hebben.”

Wonen op de boerderij
De minister is onder de indruk van het mooie appartementengebouw op het erf. Tineke: “Dit zou ook elders toegepast kunnen worden, bijvoorbeeld op plekken waar een kippenstal moet verdwijnen. Het brengt nieuw leven op het platteland en geeft boeren een economisch perspectief.” Christianne van der Wal zegt enthousiast dat ze dit onder de aandacht zal brengen van haar collega van Volkshuisvesting Hugo de Jonge.

Droom
In de mand vol producten van eigen boerderij die Tineke aan de minister aanbiedt, zit ook een stuk kaas van een andere boerderij. Tineke: “Dit stukje kaas vertegenwoordigt de droom die wij hebben om een volgende stap te kunnen maken. Wij zouden namelijk heel graag willen melken, maar vanwege de fosfaatregels mogen we dat niet.”