Demetria in Brazilië: bouwen aan verbinding in de bodem en in het sociale

Marcus Bertalot had een droom: hij wilde, samen met andere jongeren die zijn ideaal deelden, een biodynamische boerderij starten in Brazilië en daarbij ook op sociaal gebied nieuwe vormen ontwikkelen. Op uitnodiging van de Biodynamische Vereniging vertelde hij zijn verhaal op 8 oktober op de Kraaybeekerhof. In het Nederlands, want hij had begin jaren 70 twee jaar bij Christophorus gewerkt, een antroposofische instelling voor gehandicaptenzorg.

In 1974 gingen ze, als eerste BD-bedrijf in Brazilië, van start op een stuk land van 160 hectare: goedkope grond met een beroerde bodemkwaliteit. Vijftig jaar later is het rood-witte zand veranderd in mooie, zwarte, vruchtbare aarde en is het een paradijs dankzij de vele bomen die ze hebben geplant. Ze ontwikkelden opleidingen voor biodynamische landbouw, vrijeschoolonderwijs en euritmie.

In de loop der jaren heeft de ‘Demetria-impuls’ zich in de omgeving verspreid. Rondom de boerderij zijn in een gebied van 1000 hectare acht woongebieden ontstaan en vier andere biodynamische bedrijven, een gemeenschap van ongeveer 1000 mensen, met vrijescholen en een biologische winkel.

Groot was de schok toen ze bij hun 50-jarig bestaan te horen kregen dat de stichting die eigenaar was van de oorspronkelijke boerderij, vanwege slecht financieel beleid al haar bezittingen moest verkopen. En dus ook die 160 hectare van de boerderij. Marco vertelt erover zonder rancune. “De Demetria-impuls is blijvend, hoewel de oorspronkelijke boerderij er niet meer is”, zegt hij. Tijdens hun 50 jaar feest hebben ze dit met zijn allen heel duidelijk ervaren. Ze hopen dan ook dat de grond op de een of andere manier in de toekomst weer wordt opgenomen in de biodynamische gemeenschap. “We hebben gebouwd aan verbinding in de bodem en aan verbinding in het sociale. Dat gaat samen.”

De landbouwopleiding bestaat nu 30 jaar en Marco is daar nog steeds aan verbonden. Ze richten zich op ‘vermenigvuldigers’, mensen die het biodynamische verder kunnen verspreiden. Er komen mensen uit heel Brazilië en daarbuiten op af. In een jaar zijn er door het jaar heen vier modulen van ruim een week op de school op Demetria en daarnaast zijn er onlinelessen. De focus ligt op het denken in organismen en op ‘samen is de weg’. Preparaten, antroposofie, fenomenologie en sociale driegeleding komen aan bod. Een deel van de ex-cursisten heeft nu zelf land of is voorlichter. Er doen opvallend veel vrouwen mee aan de opleiding.

Vanuit de boerderij is het gelukt een cultuur-oase op te bouwen, die zo’n krachtige uitstraling heeft gekregen naar de omgeving, dat de impuls blijft doorgaan, ook nu de oorspronkelijke boerderij er niet meer is.